تبیین رابطۀ تنوع‌بخشی فعالیت‌های اقتصادی و توسعۀ پایدار روستایی مطالعۀ موردی: شهرستان مشهد

ی یکی از رویکردهای مهم توسعۀ پایدار روستایی «تنوع‌بخشی فعالیت‌های اقتصادی» است. تنوع، پیچیدگی ذاتی سیستم‌ها را افزایش می‌دهد و از این طریق فرایندهای درون آنها را تقویت می‌کند. مطالعۀ حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به تبیین رابطۀ تنوع‌بخشی فعالیت‌های اقتصادی و پایداری سکونتگاه‌های روستایی شهرستان مشهد می‌پردازد. جمع‌آوری اطلاعات، مبتنی بر روش اسنادی و پیمایشی بود و نمونه‌گیری به‌روش طبقه‌ای تخصیص‌یافته صورت گرفت. با استفاده از تحلیل خوشه‌ای، سطوح پایداری سکونتگاه‌های روستایی در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی با 36 شاخص در مقیاس نسبی تعیین گردید. نتایج حاصل از 34 پرسشنامۀ آبادی و 350 پرسشنامۀ خانوار نشان می‌دهد که فقط 8/8 درصد سکونتگاه‌های روستایی بررسی‌شده، ازنظر ابعاد سه‌گانه پایدار بودند و 1/44 درصد آنها در گروه نیمه‌پایدار و 1/47 درصد در گروه ناپایدار قرار داشتند. بررسی نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه نشان می‌دهد که میانگین نمرۀ تنوع فعالیت‌های اقتصادی در روستاهای پایدار 6/38، در روستاهای نیمه‌پایدار 7/30 و در روستاهای ناپایدار 5/27 است. به‌منظور بررسی دقیق‌تر رابطۀ بین پایداری و تنوع، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. بررسی‌ها نشان داد که رابطۀ بین پایداری و تنوع مستقیم و به‌میزان 77/0 بود، که ازنظر شدت قوی است. براساس مطالعة صورت‌گرفته، تنوع‌بخشی فعالیت‌های اقتصادی در نواحی روستایی می‌تواند پایداری سکونتگاه‌‌های روستایی را تقویت کند.